Z okazji dwudziestolecia Globemy poprosiliśmy naszych wieloletnich Klientów o przedstawienie wdrożenia systemu opartego na oprogramowaniu Smallworld. Otrzymaliśmy bardzo ciekawe opracowania w rozmaitych formach, pokazujące wykorzystanie rozwiązań geoprzestrzennych w różnych branżach – za wszystkie jesteśmy autorom serdecznie wdzięczni. Poniżej prezentujemy tekst przygotowany przez Dyrektora Romana Stolarskiego, dotyczący wykorzystania EC.GIS w MPEC Kraków.
Wdrożenie EC.GIS rozpoczęte w 2008 roku
System dostarcza aktualnych informacji o infrastrukturze sieciowej
EC.GIS jest wykorzystywany w bardzo różnych obszarach MPEC
Aby przybliżyć kwestie związane z wdrożeniem i funkcjonowaniem sytemu EC.GIS w naszym przedsiębiorstwie, trzeba by się cofnąć do okresu przed rokiem 2008. Rok ten należało by przyjąć jako faktyczny początek prac nad budową systemu GIS. Coraz bardziej zaczął wtedy doskwierać brak jednolitego systemu służącego do zarządzania infrastrukturą techniczną rozproszoną na obszarze miasta. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w tym okresie realizowano w MPEC Kraków wielki projekt inwestycyjny polegający na modernizacji około 133 km sieci ciepłowniczych, likwidacji wielu grupowych stacji wymienników ciepła i wymiany 535 sztuk węzłów ciepłowniczych. Oprócz tego prowadzono bieżące inwestycje związane z przyłączaniem nowych odbiorców w ilości około 200 rocznie. Wymagało to ciągłej rozbudowy sieci ciepłowniczej w ilości kilku kilometrów rocznie.
W tej sytuacji dotychczasowy model działania polegający na gromadzeniu przez różne jednostki organizacyjne cząstkowych informacji o infrastrukturze, w rozbiciu bądź na zagadnienia (sieci alarmowe) lub obszary działania (rejony, obwody) nie mógł być dalej kontynuowany.
„Dziś nawet ówcześni sceptycy nie wyobrażają sobie MPEC Kraków bez GIS”
Podjęcie decyzji o wdrożeniu systemu GIS w naszym przedsiębiorstwie wzbudziło wielkie nadzieje na rozwiązanie problemów ciągnących się od lat. Jednak oczekiwania niektórych pracowników co do funkcjonalności nowego systemu były czasami zaskakujące. Na przykład postulowano, aby GIS zastąpił dotychczasowe narzędzia wspomagające projektowanie klasy CAD. Inne osoby oczekiwały funkcjonalności wyłącznie w zakresie „interaktywnej mapy”. Innym marzył się system totalny, który przejmie w przyszłości funkcjonalności pozostałych systemów IT. Oczywiście te postulaty nie mogły być spełnione, jednak dziś nawet ówcześni sceptycy nie wyobrażają sobie MPEC Kraków bez GIS-u. Ale zanim do tego doszło, trzeba było pokonać wiele trudności technicznych i wykonać wielką pracę nad wprowadzeniem danych, ich bieżącą aktualizacją i weryfikacją. W tym miejscu warto przytoczyć podstawowe dane charakteryzujące ilości elementów infrastruktury objętych wdrożeniem GIS:
Sieci ciepłownicze eksploatowane przez MPEC Kraków 850.87 km
Sieci preizolowane 512.46 km
Węzły ciepłownicze 10,070 sztuk
Komory 5,472 sztuk
Trudnym zadaniem było przetarcie nowych ścieżek obiegu informacji w firmie w taki sposób, by uwzględniały potrzeby GIS. W mojej ocenie proces dostosowywania i uszczelniania procedur wewnętrznych musi trwać ciągle, w miarę odkrywania niszowych źródeł informacji o infrastrukturze sieciowej poza głównym nurtem inwestycji. Przykładem są inwestycje podmiotów obcych na naszej infrastrukturze.
W toku wprowadzania i weryfikowania danych wykryto wiele przekłamań i nieścisłości w zbiorach danych, w których dotychczas informacje były przechowywane. W przypadku węzłów cieplnych dotyczyło to: adresów, danych o zwyczajowym źródle ciepła czy komorze zasilającej. Na przestrzeni lat poprawiono i zweryfikowano dane o sieci ciepłowniczej. Podkreślić należy, że bez analizy przestrzennej i topologicznej przy pomocy mechanizmów GIS identyfikacja tych problemów byłaby bardzo utrudniona wręcz niemożliwa. Obecnie procedury weryfikacyjne mają charakter permanentny i prowadzą do podnoszenia jakości wiedzy o infrastrukturze.
Kto korzysta z EC.GIS
Użytkowników naszego systemu GIS można podzielić na trzy grupy.
Do pierwszej można zaliczyć pracowników korzystających głównie z przeglądarki w celu wyszukiwania podstawowych informacji o sieci albo innych elementach sytemu. Do tej grupy użytkowników należy zaliczyć:
- służby eksploatacyjne
- pracowników odpowiedzialnych za prowadzenie inwestycji
- dział warunków technicznych i inne osoby potrzebujące stały lub okazjonalny dostęp do danych zawartych w GIS.
Jest to grupa dość liczna, w sumie kilkadziesiąt osób. Z uwagi na liczebność tej grupy ich opinie o systemie stają się dominujące. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że służby eksploatacyjne mają obecnie ciągły dostęp do informacji o urządzeniach zainstalowanych na węzłach ciepłowniczych oraz o sieciach alarmowych.
Do drugiej grupy użytkowników można zaliczyć osoby korzystające z wersji edycyjnej EC.GIS, jest to w sumie kilkanaście osób. Ich zadaniem jest wprowadzanie informacji do systemu, tworzenie zestawień, raportów. Chciałbym przytoczyć w tym miejscu dwa przykłady ważnych zastosowań EC.GIS, w których użytkownicy korzystają z wersji edycyjnej systemu.
- Dział Terenowo-Prawny zajmuje się ogółem zagadnień związanych z pozyskaniem praw do terenu, na którym jest lub będzie usytuowana infrastruktura techniczna MPEC. Wdrożony kilka lat temu moduł obsługi Służebności Przesyłu skutecznie rozwiązał problem rejestracji stanów prawnych. Lokalizacja posiadanego prawa do terenu rozumiana jako geometria poligonu jest faktycznie jedynym niezmiennym w czasie atrybutem.
- Drugim ważnym choć nieoczywistym przykładem jednostki organizacyjnej, dla której EC.GIS otworzył nowe możliwości działania, jest Księgowość Materiałowa. Użytkownicy w tym przypadku wykorzystują system do weryfikowania poprawności tworzonych dokumentów księgowych oraz do ewidencji środków trwałych związanych z infrastrukturą sieciową.
W MPEC Kraków, podobnie jak w innych tego typu przedsiębiorstwach, istnieje potrzeba sporządzania różnych raportów i zestawień ilościowych dotyczących infrastruktury sieciowej. Dzięki EC.GIS udało się te zdania „scentralizować” i ujednolicić. Zadania te są realizowane na stanowiskach edycyjnych.
Pozostaje jeszcze trzecia, dość elitarna grupa użytkowników GIS, która tworzy nietypowe analizy i opracowania kartograficzne. Z reguły wymagają one sięgania po inne, nieujęte w macierzystym systemie dane, wymagane jest przy tym indywidualne podejście. W przypadku opracowań kartograficznych dużą wagę przykłada się do atrakcyjnej wizualnie strony opracowania. W tym podejściu EC.GIS traktowany jest bardziej jako repozytorium aktualnych danych o infrastrukturze ciepłowniczej zaś procesy analitycznie czy tworzenie ostatecznego opracowania przebiega poza systemem. MPEC Kraków może się tu pochwalić wieloma zaawansowanymi projektami wymagającymi dużej wiedzy o systemach GIS i swobody w manipulowaniu danymi. Jako przykład mogą posłużyć analizy związane z likwidacją niskiej emisji w ścisłym centrum Krakowa. Warto również wspomnieć o analizie opłacalności podłączenia do sieci ciepłowniczej obszarów peryferyjnych miasta, która została przeprowadzona z użyciem systemu GIS.
Coraz częściej przychodzi się nam mierzyć z problemami łączenia danych pochodzących z różnych systemów w tym z EC.GIS. Łączenie polegające nie tylko na wizualizacji nakładania różnych podkładów mapowych ale również wzajemnych relacji przestrzennych i atrybutowych. Zadania te realizowane są przez wąską grupę pracowników Biura Infrastruktury Technicznej MPEC S.A.
Podsumowując, EC.GIS wdrożony w MPEC S.A. w Krakowie objął swym zasięgiem wiele ważnych obszarów działalności przedsiębiorstwa. Dostarcza bieżących, aktualnych informacji o infrastrukturze i stanowi podstawę dla różnych nieszablonowych rozwiązań służących rozwojowi.
Przechodząc do przedstawienia planów rozwojowych systemu chciałbym zacząć od pewnej refleksji. Rozpoczynając wdrożenie 10 lat temu mieliśmy do czynienia z inną świadomością użytkowników. Dostęp do zaawansowanych, ogólnodostępnych rozwiązań GIS-owych był ograniczony. Obecnie wielu pracowników korzysta na co dzień z różnych serwisów czy programów mapowych. Niektóre z nich są dostępne wręcz z poziomu smartfona. Doświadczenia z tym związane podnoszą świadomość pracowników w kwestii możliwości systemów, a poza tym pozwalają na kształtowanie własnych potrzeb.
Życzylibyśmy sobie, aby nasz system EC.GIS nadążał za bieżącymi trendami obecnymi na świecie. Aby potrafił korzystać z możliwości, jakie dają współczesne komputery. Myślę, że w niedalekiej przyszłości ogromy nacisk będzie kładziony na obsługę platform mobilnych. W toku wdrożenia nastąpiła ewolucyjna zmiana podejścia pracowników do systemu EC.GIS. Na początku należało przede wszystkim prowadzić działania edukacyjne, zachęcające do korzystania z możliwości systemu. Obecnie pracownicy proponują objęcie systemem GIS coraz to szerszych obszarów działalności przedsiębiorstwa. Oczekują także różnych, czasami bardzo zaawansowanych, analiz bazodanowych czy przestrzennych.
Plany na przyszłość
Obecnie rozważamy kilka obszarów rozwoju EC.GIS:
- Po pierwsze chcemy uruchomić nową aplikację przeglądarkową NetworkViewer. Jest to wdrożenie bardzo przez wszystkich oczekiwane, również w kontekście pracy na urządzeniach mobilnych.
- Planujemy również wdrożenie modułu wspomagania wydawania warunków technicznych. Myślę, że po kilku latach rozważań sytuacja w tej dziedzinie dojrzała do podjęcia konkretnych kroków.
- Pracujemy także nad zautomatyzowaniem w oparciu o FME pozyskiwania danych z EC.GIS do innych systemów (prezentacja na temat FME w MPEC Kraków jest dostępna tutaj – przyp. Globema).
Myślę, że wspólnie z Globemą uda nam się zrealizować te plany.
